Η μαγική χώρα της Τζιάς

Η Κέα είναι μια ανάσα δρόμο από την Αθήνα. Η ταλαιπωρία είναι μέχρι να φθάσει κανείς στη Ραφήνα. Από την στιγμή που μπαίνουμε στο φέρυ, φθάσαμε.

Οφείλει το σημερινό της όνομα στον Κέω από την Ναύπακτο, ήρωα που κατέλαβε το νησί. Είναι γνωστή ακόμα και ως Υδρούσα, Κέως, Κεία, Cia, Cea. Όμως, εξαιτίας τοπικής διαλέκτου, έχει πλέον επικρατήσει να λέγεται Τζιά.

Το εσωτερικό της Τζιάς εντυπωσιάζει με την πλούσια χλωρίδα, τα σπάνια είδη φυτών και τις αμέτρητες καλλιέργειες. Τα δάση βασιλικής βελανιδιάς, που είναι μοναδικά στις Κυκλάδες, δημιουργούν ένα αξέχαστο τοπίο. Στο νησί ευδοκιμούν πολλά βότανα, αρωματικά φυτά και όμορφα αγριολούλουδα. Πλούσια βλάστηση μπορεί κανείς να θαυμάσει και στο βυθό.

Η Τζιά διαθέτει πλούσια αρχιτεκτονική δομή καθώς υπάρχουν διάσπαρτες στο νησί αμέτρητες παραδοσιακές αγροτικές κατοικίες,που ονομάζονται «καθηκιές». Είναι μαγική η εμπειρία να ζήσει κανείς τη σοφία των παραδοσιακών τεχνικών, υλικών και χρωμάτων ή να περπατήσει στα «στεγάδια» και τα πανέμοργα στενά σοκάκια της Ιουλίδας, της πρωτεύουσας του νησιού.
Ιστορικά η ύπαρξη του πρώτου οργανωμένου οικισμού στην Κέα χρονολογείται περί το 3300 – 3200 π.Χ.  ενώ περί το 2500 π.Χ, περίοδο ακμής του Κυκλαδικού πολιτισμού, οι κάτοικοι αποδεδειγμένα ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, τη γεωργία, την αλιεία αλλά και τη καλλιτεχνική δημιουργία. Αργότερα μετά το 2000 π.Χ  η Κέα θα αποτελέσει κόμβο επικοινωνίας και διαμεσολάβησης του Μυκηναϊκού και του Μινωικού πολιτισμού.

Όπως οι περισσότερες περιοχές της χώρας μας και η Κέα χάνεται στον μύθο. Οι κλιματολογικές συνθήκες του νησιού βοήθησαν ώστε η Κέα από τους προϊστορικούς ακόμα χρόνους να διαθέτει οργιώδη βλάστηση και έτσι η  «Υδρούσα» έγινε κατοικία των Νυμφών, που ζούσαν δίπλα στις αναρίθμητες πηγές μέσα στα πυκνά δάση. Όταν ξαφνικά ένα λιοντάρι, που εμφανίστηκε  εκδίωξε τις Νύμφες στα βόρεια παράλια του νησιού με ολέθριες συνέπειες για το νησί. Οι θεοί τιμώρησαν το νησί για τη βάναυση εκδίωξη του νησιού με μια μεγάλη περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας, μέχρι που οι κάτοικοι ζήτησαν την βοήθεια από το γιό του Απόλλωνα, τον ημίθεο Αρισταίο, που καθιέρωσε θυσίες προς εξευμενισμό των θεών και οργάνωσε υποδειγματικά την γεωργία και την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία και την καλλιέργεια της ελιάς.

Ακολουθεί τα βήματα της υπόλοιπης Ελλάδας, με αλλεπάλληλες αλλαγές εξουσίας από τους Ρωμαίους, στους Βυζαντινούς, Φράγκους και Ενετούς για να καταλήξουν στο ζυγό της Τουρκικής αυτοκρατορίας, μέχρι το Πάσχα του 1821 που εισχώρησε στον  επαναστατικό αγώνα. 
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Κέα καθιερώθηκε ως το κατ’ εξοχήν γεωργοκτηνοτροφικό νησί των Κυκλάδων ενώ ήταν γνωστή για τα περίφημα προϊόντα που παρήγαγε όπως βελανίδι, κριθάρι, κρασί, μέλι, κρέατα και γαλακτοκομικά. Η κατασκευή του εργοστασίου εμαγιέ και μεταλλοτεχνίας’ το 1927 διεύρυνε πρόσκαιρα τις παραγωγικές βάσεις του νησιού. Τα τελευταία 40 χρόνια, παραμένει ένα νησί με βαριά ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά. Ο φυσικός και υλικός πλούτος του το αποχαρακτηρίζει σιγά-σιγά από τον γεωργικό-κτηνοτροφικό του χαρακτήρα και το εντάσσει σε μία νέα τροχιά, τουριστική, σηματοδοτώντας τους σύγχρονους φορείς ανάπτυξής του.

Μπορεί η Κέα να είναι μικρό νησί αλλά τα αξιοθέατα της είναι αρκετά λόγω της πλούσιας ιστορίας και του σπουδαίου πολιτισμού της. Το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Ιουλίδα φιλοξενεί ευρήματα από ανασκαφές σε προϊστορικούς οικισμούς, ευρήματα από τους Ιστορικούς Χρόνους και τμήματα αρχαίου ναού της αρχαίας πόλης Καρθαίας.

Στη  Χώρα θαυμάζουμε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής ή μπορούμε να επισκεφτούμε τη γκαλερί με τους πίνακες του Dellapizza, αξιόλογου καλλιτέχνη με σημαντική κοινωνική προσφορά στο νησί. Στο βόρειο τμήμα του οικισμού βρίσκεται η Ακρόπολη, με απομεινάρια του αρχαίου ναού του Απόλλωνα και το Μεσαιωνικό Κάστρο, ενώ στο ανατολικό τμήμα της Ιουλίδας υπάρχει ένα λιοντάρι σκαλισμένο πάνω σε Τζιώτικο βράχο ο περίφημος Λέοντας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα απομεινάρια του προϊστορικού οικισμού της Αγίας Ειρήνης, το περίφημο στενό του Λάμπρου Κατσώνη και ο φάρος του Αγίου Νικολάου (1831). Είναι ο πρώτος που λειτούργησε στις Κυκλάδες και ο δεύτερος στην Ελλάδα.

Φυσικά δεν λείπουν οι υπέροχες παραλίες. Από την μεγαλύτερη οργανωμένη παραλία τον Οτζιά, μέχρι τις μαγευτικές μικρότερες Γιαλισκάρι, Ξύλα, Λαδού, Ορκό, Σπαθί, Συκαμιά, Καλόγηρο, Κούνδουρο και ένα σωρό άλλες μπορούμε να απολαύσουμε αμμουδιά ή μικρό βοτσαλάκι ή απόκρημνα βράχια αλλά πάνω απ’ όλα κρυστάλλινα νερά.

Όσο για τις μικροαπολαύσεις της ζωής, θα 'λεγα ότι στη Τζιά μπορούμε να βρούμε ότι ποθεί η ψυχή μας. Ούζο, μεζέδες, ψαράκι, θαλασσινά, ψητά αλλά και υπέροχες σπιτικές γεύσεις με μεράκι και άψογο σέρβις, μεσημέρι και βράδυ. Μικρά μαγευτικά καφέ, μπαράκια και club ή beach parties.

Αν δε, αναρωτιέστε για την κουζίνα της, η Κέα διαθέτει αρκετές επιλογές. Δοκιμάσαμε μοναδικές γεύσεις και πιάτα από αγνά προϊόντα που παράγονται στο νησί. Λόζα (το τοπικό παστό), ξυνό (τυρί), πασπαλάς, μεζέδες, σαλάτες, πίτες, κρασί, μέλι και παραδοσιακά γλυκά. Ευκαιρία για να γευτούμε τις σπεσιαλιτέ των ντόπιων και να απολαύσουμε τη φιλόξενη και φιλική ατμόσφαιρα, έχουμε σε κάθε μας βήμα. Η Τζιά εντυπωσιάζει με τον πολύπλευρο και πολύμορφο χαρακτήρα της.